روز شمار سه: نگاهی به فیلم های روز سوم جشنواره فیلم فجر / «ابلق»؛ قصه آزار جنسی / «تک تیرانداز»؛ سوپرمن جنگی
عصرسینما؛ رضا صائمی
روز سوم جشنواره شلوغ تر از روزهای پیش. هم به دلیل روشن شدن موتور جشنواره که هر ساله بعد از دو روز از شروع آن اتفاق می افتد و هم به دلیل کنجکاوی بر سر تماشای «ابلق» فیلم جدید نرگس آبیار که پیش از شروع جشنواره درباره آن زیاد صحبت شده بود. در گزارش امروز به این فیلم و فیلم دوم یعنی «تک تیرانداز» به کارگردانی علی غفاری نگاهی می اندازیم.
ابلق؛ قصه آزار جنسی
به نظر می رسد نرگس آبیار در «ابلق» می خواهد ساخت یک فیلم اجتماعی با رویکردی آسیب شناسی را تجربه کند. او به سراغ مسئله تجاوز و آزار جنسی می رود که متاثر از جنبش “می تو” است که در جهان راه افتاده و دامنه آن به ایران هم کشیده شده است.
فیلم قصه ملتهبی دارد که کمی زمینه سازی و مقدمه چینی آن طول می کشد و به نظر می رسد آبیار دچار وسواس پرداخت به جزییات شده که گاه از ضرورت دراماتیک اثر خارج است. با این حال قصه گویی و روایت تدریجی از نطفه بندی تا اوج بحران یکی از ویژگی مثبت فیلم است که هر چه به جلو می رویم هم تعلیق را بیشتر می کند و هم به رمزگشایی از آن می پردازد.
کانون اصلی قصه در کنار داستانک هایی که می بینیم، قصه یک آزارجنسی خانوادگی است و از نظر داشتن و تجاوز یک مرد به زن برادرش پرده برداری می کند. در واقع فیلم به بازنمایی ظلم های جنسی به زنان و سکوت آها به دلیل شرایط ضد زنی که بر جامعه است می پردازد و بدون اینکه وارد شعارهای گل درشت فمنیستی شود موقعیت شکننده و آسیب پذیر زنان در مسئله تجاوز و آزار جنسی را روایت می کند.
بدون شک یکی از نقاط برجسته فیلم که می تواند در فروش و رونق گیشه آن دراکران عمومی کمک کند، بازی های خوب آن است. به ویژه هوتن شکیبا با گریمی سنگین و متفاوت و الناز شاکردوستی که انگار در مسیر حرفه ای شدن راه رو به جلویی را می پیماید.
بهرام رادن گرچه تلاش کرده بازی متفاوتی در فیلم داشته باشد که ضد قهرمان قصه است، اما چهره و شمایل فیزیکی او خیلی شیک تر ا آن است که در این نقش و اساسا در طبقه فقیر و فرودست یا طبقه کارگری جامعه باورپذیر شود. این البته به ضعف بازی او ربط ندارد، بلکه اساسا چهره او مناسب این جنس کاراکترها نیست.
«ابلق» برای پرداخت هنری تر سوژه از برخی عناصر نشانه شناختی مثل موش یا شهربازی که در پس زمینه لوکیشن و منطقه زندگی شخصیت ها قرار دارد بهره می برد که گاهی خیلی گل درشت می شود و توی ذوق می زند. با این حال «ابلق» را باید از جدی ترین فیلم های جشنواره امسال دانست و البته از فیلم های مهم اجتماعی که دو ویژگی قصه گو بودن و بازی های خوب برگ برنده آن در نمایش عمومی فیلم است.
«تک تیرانداز»؛ سوپرمن جنگی
«تک تیرانداز» به کارگردانی علی غفاری که پیشتر از او فیلم «استرداد» را دیده بودیم هم، یک فیلم شخصیت محور و هم قهرمان پرور در سینمای جنگ است که به زندگی شهید رسول زرین پرداخته که ظاهر یکی از بزرگترین تک تیراندازهای جنگ در جهان شناخته شده است.
از این حیث فیلم کمی به فضاهایی رمبویی هم نزدیک می شود که در آن شخصیت سوپرمنی وجود دارد که یک تنه در برابر لشکری می ایستد و البته در برابر لشگر خودی نیز یک تنه کار یک گردان را می کند یا لشکری را نجات می دهد.
فارغ از اینکه در حال تماشای یک فیلم جنگی هستیم؛ وجود کاراکتر تک تیرانداز به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و مهارتی که دارد جاذبه برانگیز است و مخاطب را با خود همراه می کند.
بازی کنترل شده و درونی کامبیز دیرباز در این نقش هم به جاذبه های فردی و شخصیتی رسول کمک کرده و همذات پنداری مخاطب را برمی انگیزد. با این حال قصه اضافات زیادی دارد که ریتم آن را با وجود التهابی که در قصه و اساسا فضای جنگ وجود دارد خسته کننده می کند و کمی هم در تصویر سازی از دشمن نگاهی ساده انگارانه و ضعیف دارد. گرچه فیلم جنگ را از هر دو جبهه دوست و دشمن به تصویر می کشد و این روایت قرینه امکان قضاوت بهتری را برای مخاطب فراهم می کند.
فیلم کاملا بر مبنای بازنمایی نبرد به معنای فیزیکی آن ترسیم شده و صحنه های مرتبط با عملیات تک تیرانداز و دوئلی که بین او و نیروهای دشمن اتفاق می افتد هیجان ناشی از اکشن فیلم را تقویت می کند. با این حال خلاهایی که در شخصیت پردازی، بازنمایی دشمن و چفت و بسط برخی صحنه ها و تصاویر فیلم از حیث میزانسن وجود دارد از جمله ضعف هایی است که «تک تیزانداز» از آن رنج می برد.
مطالب مرتبط:
روز شمار جشنواره سی و نهم / روز اول؛ دو عاشقانه متفاوت
