روز شمار نهم: جشنواره نامزدی ها و نامردی ها فیلم فجر !

21 بهمن 1399

0 243 زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه

عصرسینما؛ رضا صائمی ( فیلم فجر )

جشنواره فجر امسال به دلیل تعداد کمتر فیلم های به نمایش درآمده که از 22 فیلم به 16 فیلم رسیده بود هشت روزه بود. اما دو روز بعد را به تکرار چهار فیلم اختصاص دادند تا آنها که فرصت تماشای این فیلمها را پیدا نکردند بتوانند به تماشای آن بنشینند. گرچه به نظر می رسید که عاقلانه و عادلانه تر آن بود که این دو روز را به نمایش فیلم های کوتاه و مستند اختصاص دهند.

عجیب بود که امسال فیلم های مستند و کوتاه راه یافته به جشنواره فجر فرصت نمایش پیدا نکردند و صرفا مورد داوری قرار گرفتند. اما آنچه امروز در یادداشت روز نهم جشنواره به آن می پردازیم اعلام نامزدهای دریافت سیمرغ است که در پایان روز هشتم صورت گرفت. فهرستی که خیلی ها را متعجب و شگفت زده کرد.

گرچه داوری به رای نسبی هیأت داوران هفت نفره بستگی دارد و برآیند سلیقه و نگاه این جمع است، اما قضاوت هنری و زیبایی شناختی بی قاعده هم نیست و به صرف سلیقه تقلیل پیدا نمی کند.

چطور می شود که بازی هدیه تهرانی در فیلم «بی همه چیز» که یک بازگشت باشکوه به دوران طلایی اوست و حتی می تواند معیار و شاخص بازیگری باشد، در معیار داوران به چشم نمی آید و حتی به عنوان نامزد هم انتخاب نمی شود.

از آن سو هوتن شکیبا که در فیلم «ابلق» و «تی تی» بازی قابل توجه و چشمگیری دارد دیده نمی شود، اما میلاد صویلاوی بازیگر نوجوان فیلم «یدو» که علی رغم بازی خوبش یک نابازیگر است که به شکل غریزی بازی کرده در کنار بازیگران حرفه ای و تکنیکی در بین نامزدهای بهترین بازیگر نقش اول مرد قرار می گیرد!.

در میان نقش های مکمل هادی حجازی فر با بازی درخشان و پرحجمش در «بی همه چیز» نامزد نمی شود، اما پدرام شریفی در همین فیلم با نقشی کوتاه که خیلی ویژه هم نیست به عنوان نامزد نقش مکمل مرد انتخاب می شود.

در میان نامزدها برخی گرچه عملکرد بدی ندارند، اما خیلی هم ویژه نبوده اند. اگر پرویز پرستویی در «بی همه چیز» به چشم می آید به همان دلیل و حتی بیشتر می توان هدیه تهرانی را هم دید که یک ضد قهرمان زن ماندگار را بازی کرده است. یا خانم آزیتا حاجیان گرچه بازیگر خوبی است، اما در فیلم «خط فرضی» بازی ویژه ای ندارد و اساسا نقشش آنقدر کوتاه و کمرنگ است که نامش در بین نامزدهای بهترین نقش مکمل زن عجیب به نظر می رسد. به ویژه اینکه نقش های مکمل دیگر دیده نمی شود.

جشنواره نامزدی ها و نامردی ها — هدیه تهرانی در نمایی از فیلم سینمایی «بی‌همه چیز» فجر

قصد غرزدن نسبت به داوری ها را ندارم و اتفاقا بسیاری از داوران امسال فیلمسازان جوان و صاحب ایده و کاربلدند، اما نادیده گرفته شدن یا بهایی بیش از انداز به برخی نامزدها، نامردی به نظر می رسد و با توجه به ساز و کاری که از جشنواره فجر سراغ داریم بعید نیست که حتی برخی از گزینه ها یا حذف ها به آنها تحمیل شده باشد.

مثلا فیلم «یدو» آنقدری نیست که در 13 بخش و هم تراز با فیلم «بی همه چیز» نامزد دریافت سیمرغ فجر شود. فیلمی که از فیلمنامه ای لاغر و کم بضاعت رنج می برد.

مساله این است که در میزان داوری های امسال، ترازوی سنجش به خوبی و دقت میزان نیست و شاید اینکه امسال برای اولین بار هیأت انتخاب و داوران یکی بوده در نتیجه داوری ها تاثیر گذاشته است.

البته بخشی از این نقدها به تفاوت سلیقه ای و سینمایی افراد بستگی دارد و قطعا اگر لیست نامزدها به گونه دیگری هم چینش می شد باز هم نقدهایی بر آن وارد بود، اما به نظر می رسد میزان نقد و اعتراض هایی که به کلیت نتایج داوری ها صورت گرفته کمی بیشتر از حد متعارف آن است.

ضمن اینکه این داوری ها از پیش به واسطه حذف و راه نیافتن برخی فیلم های شاخص مثل «قاتل و وحشی» حمید نعمت الله یا «روز ششم» حجت قاسم زاده اصل که می توانست دست کم لیست نامزدهای بازیگری را جا به جا کند هم در نتایج جشنواره سی و نهم تاثیر گذاشته باشد.

من حتی با اینکه با فیلم «منصور» به واسطه ایدئولوژی و نگاه سیاسی که پشت آن است موافق نیستم؛ اما معتقدم محسن قصابیان در نقش منصور خوش درخشید و دست کم حقش بود تا نامش در میان نامزدها باشد.

یا پارسا پیروزفر در فیلم «تی تی» بازی متفاوت و تاثیرگذاری داشته که می توانست نامش در میان نامزدها باشد.

به هر حال جشنواره سی و نهم که از همان ابتدا برای برگزاری یا تعطیلی آن مناقشه بود، یکی از پرمناقشه ترین داوری ها را تجربه کرد. گرچه سطح فیلم هایی که امسال در جشنواره به نمایش درآمد به کیفیت سالهای پیش نبود و به نوعی با جشنواره ای متوسط و حتی زیر متوسط مواجه بودیم. فیلم هایی که با وجود تنوع ژانری نتوانستند رضایت مخاطبان و منتقدان را چنانکه باید جلب کنند.