تحلیلی بر سریال ترسناک «تسخیر عمارت بلای»

عصرسینما؛ آیدین مفتاحی

وقتی صحبت از سریالی ترسناک میشود احتمالا شما نیز ناخوداگاه به یاد مجموعه ی «داستان ترسناک آمریکایی» می افتید. “رایان مورفی” را میتوان به عنوان مرد شماره یک ژانر وحشت در دهه ی گذشته و در عرصه ی سریال های تلویزیونی نام برد. کسی که با ساخت مجموعه آنتولوژی «داستان ترسناک آمریکایی» سطح کیفی ژانر وحشت در مدیوم تلویزیون را ارتقا داد. سریالی که هر فصل آن داستانی جداگانه دارد و از ارواح و جادوگران تا موجودات عجیب الخلقه و خون آشامان و… در آن به معرض نمایش گذاشته شده اند.

با در نظر گرفتن این مساله در طی سالیان گذشته هر سریالی که به نوعی خط داستانیش مرتبط با ژانر وحشت بود، با مجموعه ی مورفی مقایسه میشد و آن تنوع بالای موضوعی، خواسته و ناخواسته کار را برای سریال های تازه وارد سخت میکرد.

دو سال پیش سریال ترسناکی به نام «تسخیر خانه هیل» (The Haunting of Hill House) از شبکه نتفلیکس پخش شد. سریالی که در مقایسه با مجموعه مورفی یک قدم رو به جلو محسوب میشد و روایت گر داستانی از ارواح، با نگاهی موشکافانه به مسائل روانشناختی و بررسی ریشه علل ترس و وحشت بود. مجموعه ای که کاملا مورد توجه منتقدین و دوست داران ژانر وحشت نیز قرار گرفت.

حالا دو سال بعد از آن سریال موفق، سازندگانش و در راس آن “مایک فلنگن” عنوان ترسناک دیگری را عرضه کرده اند: «تسخیر عمارت بلای / The Hunting of Bly Manor».(این نکته را در نظر داشته باشید که مجموعه “Hunting” نیز در ابتدا قرار بود به صورت آنتولوژی پخش شود اما در ادامه تصمیم بر این شد که هر داستان آن به عنوان یکی مینی سریال و با داشتن وجه مشترک کلمه Hunting در عنوان آن پخش گردد.)

در نگاه اول و آن طور که از ظاهر قضیه بر می آید و البته با در نظر گرفتن مجموعه قبلی، شما با یک سریال ترسناک طرف هستید. اما باید این را بدانید که اگر هدف شما از انتخاب این سریال تجربه حس ترس و وحشت و تزریق کمی آدرنالین و هیجان است، سخت در اشتباه بوده اید.

«تسخیر عمارت بلای» فرسنگ ها از یک تعریف عامیانه درباره وحشت فاصله دارد و ترس را از زاویه متفاوتی برای شما معنا میکند. البته نه به این منظور که اصلا خبری از لحظات ترسناک و شوکه کننده و تجربه آن حس ترس و وحشت نباشد، اتفاقا کاملا به جا و در حد استاندارد های ژانر، توانایی لازم برای ترساندن بیننده و جلب توجه به داستان را دارد. اما در نهایت جنس ترسی که در سریال وجود دارد عمیق تر از آنی است که در لحظه شما را بترساند، بلکه با کمی فاصله گرفتن از سریال، تازه سر و کله دغدغه ها و حس وحشت در شما پیدا میشود.

اینجا داستان درباره عشق و نمایش ابعاد ترسناک عشق است، شاید کمی عجیب باشد که از ابعاد ترسناک عشق صحبت شود. دو کلمه ای که معمولا با هم به کار برده نمیشوند. اما فلنگن(خالق سریال) با هنرمندی معنای این دو کلمه را در کنار هم به تصویر کشیده است.
صحبت از عشق است. عشق میان مادر و فرزند، عشق میان زن و شوهر، عشق در خانواده و حتی عشقی که میان دو نفر از سر هوس پدید آمده است. هدف، نمایش عواقب وحشتناکی است که در پی عشق و عاشقانه ها پدید می آید؛ حتی در بالاترین درجه از عشق یعنی عشق مادر به فرزند. عاشقانه هایی که گاها از حد گذشته و به جنون تبدیل می شوند.

البته نگاه به عشق در داستان نگاهی تماما منفی نبوده و اتفاقا از عشق به عنوان حلال مشکلات نیز یاد میشود. جایی که تنها عشق میتواند در مقابل عشق قرار بگیرد. نه نفرت، نه کینه و نه هیچ حس دیگری توانایی مقابله با عشق حقیقی را ندارند.

با این تعاریف این شاید متفاوت ترین داستان عاشقانه ای باشد که تا به حال شنیده و دیده اید. عشق و عاشقانه ای که ماحصل آن ایجاد و تجربه حس ترس و وحشت برای خود و اطرافیان است. اما از همه مهم تر نحوه برقراری ارتباط بین این دو میباشد. مسیری که از عشق به ترس ختم میشود و “فلنگن” کاملا حساب شده دست بر روی مساله فقدان و ترس از تنهایی گذاشته و بدین وسیله ارتباط معقولی را بین این طیف احساسات ایجاد کرده است.

اتفاقاتی که در عین ناشناخته بودن بسیار ملموس و باور پذیرند. که شاید شما هم تجربه ای مثل آن را داشته باشید، اما تا به حال کسی نتیجه آن را اینچنین در مقابلتان به تصویر نکشیده و حتی شاید خودتان هم تصور چینین نتیجه ای را از آن نداشته اید.

در کنار نکات مثبت اشاره شده، اگر با نگاهی سخت گیرانه و کمی ریز بینانه به داستان سریال نگاه کنیم، باید گفت ایراد کار به نحوه روایت داستان بر میگردد. شروع داستان از جای نادرستی اتفاق میافتد و با فلش بک ها و فلش فورواردهای فراوان و زیر و رو کردن وقایع به دنبال تکمیل کردن پازل داستانی است. هرچند تا قبل از اپیزود پایانی تمام این رفت و برگشت ها به پایان میرسد و روایت ماجرا در یک مسیر مستقیم و سرراست تا به انتها پیش میرود، اما راهی که تا به اینجا طی شده کمی آزار دهنده و حوصله سر بر است. شاید با یک تدوین بهتر و مشخص کردن سرفصل های مناسب تری با یکی از شاهکارهای تلویزیونی مواجه میشدیم. با این حال و علیرغم تمام رفت و برگشت ها سوالی برای بیننده بی جواب باقی نمی ماند و تمامی اتفاقات به روش منطقی و توجیه پذیری توضیح داده میشوند.

«تسخیر عمارت بلای» یکی از عاشقانه ترین داستان هایی است که تا به حال روایت شده و آنچنان شما را غرق در احساسات میکند که اصلا فراموش میکنید که در حال تماشای یک داستان و مجموعه ترسناک بوده اید. سریالی که در مقابل انبوه آثار بی کیفیتی که این روزها در ژانر وحشت عرضه میشوند و عموما فاقد عمق داستانی بوده و به روشی سطحی و صرفا با خلق چند سکانس ترسناک از جنس آن ترس های ناگهانی به دنبال حداقل ها در ژانر وحشت و ترساندن بیننده اند، یک شاهکار تمام قد محسوب میشود و حالا با خیال راحت میتوان به انتظار پروژه های بعدی مایک فلنگن در ژانر وحشت نشست.

پ ن: موسیقی متن سریال را میتوان هم ردیف با شنیدنی ترین موسیقی های متن سریال های تلویزیونی قرار داد.

یادداشت دیگری از نویسنده این مطلب را نیر بخوانید:

نقد فیلمهای روز: تحلیل و بررسی فیلم «صدای متال» ساخته داریوس ماردر